فیلوجامعه‌شناسی

فیلوجامعه‌شناسی

یک تایم‌لاین الهام‌بخش از هوش مصنوعی

فرستادن به ایمیل چاپ

برداشت آزاد از «u-id»؛ ادامه مطلب...فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▀█▄  ۱۹۵۰

▬    کلود شنون پدر نظریه اطلاعات، مقاله “برنامه‌نویسی کامپیوتر برای بازی شطرنج” را منتشر کرد که اولین مقاله‌ای بود که درباره طراحی یک برنامه کامپیوتری برای بازی شطرنج صحبت کرد.

▬    آلن تورینگ، “هوش و ماشین کامپیوتری” را منتشر کرد که ایده بازی تقلید را مطرح کرد. پرسش این کتاب درباره این بود که آیا ماشین‌ها می‌توانند فکر کنند یا خیر؟!
▬    این طرح بعدا تبدیل به آزمایش تورینگ شد که هوش ماشین را اندازه‌گیری کرد. طرح تورینگ توانایی ماشین را برای اینکه مثل یک انسان فکر کند، اندازه‌گیری کرد. آزمایش تورینگ تبدیل به یک جزء مهم در فلسفه هوش مصنوعی شد که درباره هوش، آگاهی و توانایی در ماشین‌ها بحث می‌کند. این مورد یکی از چالش برانگیزترین بخش‌ها در تاریخچه هوش مصنوعی است.

▀█▄  ۱۹۵۲
▬    آرتور ساموئل یک دانشمند کامپیوتر بود که برنامه کامپیوتری بازی چکر را طراحی کرد. اولین برنامه‌ای که به شکل مستقل یاد گرفت چطور بازی کند.

▀█▄  ۱۹۵۵
▬    جان مک‌کارتی و تیم او، طرحی برای ورکشاپی به نام “هوش مصنوعی” ارائه کردند. استفاده از این کلمه پس از ۱۹۵۶ که ورکشاپ برگزار شد، به طور رسمی به مک‌کارتی نسبت داده می‌شود.
▬    آلن نیول (محقق)، هربرت سایمون (اقتصاددان) و کلیف شاو (برنامه‌نویس)، با همکاری یکدیگر برنامه نظریه‌پرداز منطقی را نوشتند که اولین برنامه کامپیوتری هوش مصنوعی بود.

▀█▄  ۱۹۵۸
▬    مک‌کارتی، LISP را طراحی کرد که مشهورترین و همچنان محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی در تحقیقات هوش مصنوعی است. این زبان، ریاضیات پایه هوش مصنوعی را دارد.

▀█▄  ۱۹۵۹
▬    ساموئل عبارت یادگیری ماشینی را حین صحبت درباره برنامه‌نویسی کامپیوتری که بتواند بهتر از انسانی که آن را نوشته، شطرنج بازی کند، برای اولین بار استفاده کرد.

▀█▄  هوش مصنوعی در دهه ۱۹۶۰
▬    نوآوری در حوزه هوش مصنوعی در دهه ۱۹۶۰ به سرعت پیشرفت کرد. ساخت زبان‌های جدید برنامه‌نویسی، ربات‌ها و آدم‌های ماشینی، پژوهش‌های تحقیقاتی، و فیلم‌هایی که افرادی را نشان می‌داد که با هوش مصنوعی ساخته شده‌اند، محبوبیت بیشتری یافت. این روند تا حد زیادی اهمیت هوش مصنوعی در نیمه دوم قرن بیستم را افزایش داد.

▀█▄  ۱۹۶۱
▬    اونیمیت یک ربات صنعتی بود که در دهه ۱۹۵۰ توسط جورج دیول اختراع شد و تبدیل به اولین رباتی شد که در خط مونتاژ جنرال موتورز در نیوجرسی شروع به کار کرد. وظایف آن شامل حمل قالب‌های ریخته‌گری از خط مونتاژ و جوشکاری بخش‌هایی از بدنه اتومبیل بود. کاری که برای انسان‌ها خطرناک قلمداد می‌شد.
▬    جیمز اسلاگل دانشمند کامپیوتر، سنت (انتگرال‌گیر خودکار نمادین) را طراحی کرد که یک برنامه ذهنی حل مسئله بود و تمرکز آن بر انتگرال نمادین در حساب دیفرانسیل سال دوم دبیرستان بود.

▀█▄  ۱۹۶۴
▬    دانیل بارو دانشمند کامپیوتر، استیودنت را ساخت که یک برنامه اولیه هوش مصنوعی است که به زبان لیسپ نوشته شد و مسئله‌های جبر را حل کرد. استیودنت به عنوان اولین سنگ محک پردازش زبان طبیعی هوش مصنوعی شناخته می‌شود.

▀█▄  ۱۹۶۵
▬    جوزف ویزنبام دانشمند کامپیوتر، الیزا را طراحی کرد که یک برنامه تعاملی کامپیوتری است و می‌تواند به شکلی کارکردی، به زبان انگلیسی با یک انسان صحبت کند. هدف ویزنبام، اثبات این نکته بود که ارتباطات بین ذهن هوش مصنوعی در برابر ذهن انسان، مصنوعی بود اما متوجه شد بسیاری از افراد، مشخصه‌ای شبه انسانی را به الیزا نسبت دادند.

▀█▄  ۱۹۶۶
▬    ربات شیکی که توسط چارلز روزن با کمک ۱۱ نفر دیگر طراحی شد، اولین ربات متحرک عمومی بود که به نام اولین فرد الکترونیک نیز شناخته شد.

▀█▄  ۱۹۶۸
▬    فیلم علمی تخیلی ادیسه فضایی ۲۰۰۱ به کارگردانی استنلی کوبریک به نمایش درآمد. این فیلم HAL (کامپیوتر الگوریتمی برنامه نویسی شده ذهنی) را نشان می‌دهد که یک کامپیوتر دارای احساس است.
▬    HAL سیستم‌های فضاپیمایی را کنترل کرده و با کارکنان آن مانند یک انسان تعامل برقرار می‌کند، تا اینکه مشکلی پیش می‌آید و تعاملات HAL را تبدیل به گفتگوهایی منفی می‌کند.
▬    تری ویناگراد استاد علوم کامپیوتر، SHRDLU را ساخت که یک برنامه کامپیوتری اولیه با زبان طبیعی است.

▀█▄  هوش مصنوعی در دهه ۱۹۷۰
▬    دهه ۱۹۷۰ نیز مانند دهه ۱۹۶۰ شاهد افزایش سرعت پیشرفت هوش مصنوعی و به خصوص تمرکز بر ربات‌ها و آدم‌های ماشینی بود. در هرحال هوش مصنوعی در دهه ۱۹۷۰ با چالش‌هایی مواجه شد، از جمله کاهش حمایت دولت از تحقیقات هوش مصنوعی.

▀█▄  ۱۹۷۰
▬    WABOT-1 اولین ربات انسان‌نما است که در دانشگاه واسدا ژاپن ساخته شد. ویژگی‌های آن شامل دست و پاهای قابل حرکت، توانایی دیدن و توانایی گفتگو است. این مورد یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها در تاریخچه هوش مصنوعی است.
▬    

▀█▄  ۱۹۷۳
▬    جیمز لایتهیل متخصص ریاضیات کاربردی در گزارشی درباره وضعیت تحقیقات هوش مصنوعی به شورای علوم انگلیس عنوان کرد:
▬    تاکنون در هیچ یک از بخش‌های این حوزه، اکتشافاتی صورت نگرفته که تاثیر قابل‌توجهی که قول داده شده بود را به همراه داشته باشد.
▬    گزارش وی سبب شد حمایت دولت انگلیس از تحقیقات هوش مصنوعی تا حد زیادی کاهش یابد.

▀█▄  ۱۹۷۷
▬    فیلم جنگ ستارگان به کارگردانی جورج لوکاس به نمایش درآمد. این فیلم یک ربات انسان‌نما به نام C-3PO را نمایش می‌دهد که به صورت آدم ماشینی پروتکلی طراحی شده و سلیس‌تر از هفت میلین شکل دیگر ارتباطات صحبت می‌کند.
▬    فیلم ربات دیگری به نام R2-D2 را به عنوان دوست C-3PO نمایش می‌دهد که یک آدم ماشینی مکانیک فضایی است که می‌تواند مانند انسان صحبت کنند. درعوض، R2-D2 با بوق‌های الکترونیک صحبت می‌کند. کارکرد آن شامل تعمیرات کوچک و خلبانی استارفایتر است.

▀█▄  ۱۹۷۹
▬    استنفورد کارت یک ربات متحرک کنترل از راه دور و مجهز به تلویزیون بود که توسط جیمز ال آدامز که دانش‌آموخته مهندسی مکانیک در ۱۹۶۱ بود، ساخته شد. در ۱۹۷۹ یک لغزنده یا لولای مکانیکی که دوربین تلویزیون را از یک طرف به طرف دیگر تکان می‌داد توسط هانس موراوک، دانشجوی دکترای آن زمان، به این ربات افزوده شد. کارت با موفقیت و بدون دخالت انسان، از اتاقی پر از صندلی به مدت تقریبا پنج ساعت عبور کرد، که سبب شد تبدیل به یکی از اولین نمونه‌ها در وسایل نقلیه خودکار شود.

▀█▄  هوش مصنوعی در دهه ۱۹۸۰
▬    رشد سریع هوش مصنوعی در دهه ۱۹۸۰ ادامه یافت. با وجود پیشرفت‌ها و هیجانی که در هوش مصنوعی وجود داشت، دوره زمستان هوش مصنوعی با احتیاط تمام طی شد. دوره ای که سرمایه‌گذاری و توجه به این موضوع، کاهش یافت.

▀█▄  ۱۹۸۰
▬    WABOT-2 در دانشگاه وسدا ساخته شد. این ربات انسان‌نما می‌توانست با مردم گفتگو کند، نت موسیقی بخواند و با یک ارگ الکترونیک، موسیقی بنوازد.
▬    

▀█▄  ۱۹۸۱
▬    وزیر صنعت و تجارت بین‌المللی ژاپن ۸۵۰ میلیون دلار به پروژه نسل پنجم کامپیوتر اختصاص داد، که هدف آن، طراحی کامپیوترهایی بود که می‌توانستند گفتگو کنند، به زبان‌های مختلف ترجمه کنند، تصاویر را تفسیر کنند و استدلالی شبیه به استدلال انسان بیان کنند.

▀█▄  ۱۹۸۴
▬    فیلم رویاهای الکتریکی به کارگردانی استیو بارون به نمایش درآمد. طرح آن حول محور مثلث عشقی بین انسان، زن و یک کامپیوتر شخصی احساساتی به نام ادگار بود.
▬    راجر شانک (نظریه‌پرداز هوش مصنوعی) و ماروین مینسکی (دانشمند شناختی) در انجمن پیشرفت هوش مصنوعی (AAAI) درباره زمستان هوش مصنوعی هشدار دادند. اولین نشانه این بود که توجه و سرمایه‌گذاری در تحقیقات هوش مصنوعی کاهش خواهد یافت. هشدار آنها در مدت زمانی سه ساله، به حقیقت پیوست.

▀█▄  ۱۹۸۶
▬    مرسدس بنز یک ون بدون راننده و مجهز به دوبین و سنسور را با هدایت ارنست دیکمانز ساخت. این ماشین موفق شد تا ۵۵ mph در جاده‌ای که هیچ مانع دیگر یا راننده انسان در آن حضور نداشت، براند.

▀█▄  ۱۹۸۸
▬    جودی پرل فیلسوف و دانشمند کامپیوتر، استدلال احتمالی در سیستم‌های هوشمند را منتشر کرد. همچنین او شبکه‌های بایزی را طراحی کرد که یک مدل گرافیکی احتمالی بود که مجموعه متغیرها و وابسته‌های آنها را از طریق گراف جهت‌دار غیرمدور (DAG) نشان می‌دهد.
▬    رولو کارپنتر، برنامه‌نویس و مخترع دو چت بات جابرواکی و کلوربات است.  جابرواکی را برای شبیه‌سازی گفتگوی طبیعی انسان به شیوه‌ای جالب، سرگرم‌کننده و بامزه طراحی شده است. این مثالی از هوش مصنوعی از طریق یک چت بات است که با مردم گفتگو می‌کند.

▀█▄  هوش مصنوعی در دهه ۱۹۹۰
▬    هزاره دوم در حال پایان یافتن بود اما هوش مصنوعی همچنان به مراحل مختلف رشد خود ادامه داد.

▀█▄  ۱۹۹۵
▬    ریچارد والاس دانشمند کامپیوتر، چت بات A.L.I.C.E (نهاد کامپیوتری اینترنتی زبان مصنوعی) را با الهام از الیزا ساخته ویزنبام، طراحی کرد. آنچه موجب تمایز A.L.I.C.E از الیزا شد، اضافه کردن یک مجموعه داده نمونه زبان طبیعی بود.

▀█▄  ۱۹۹۷
▬    سپ هاچریتر و خورگن اشمیدبر دانشمند کامپیوتر، یک حافظه طولانی کوتاه‌مدت  (LSTM) طراحی کرد که نوعی از معماری شبکه عصبی متناوب (RNN) است که برای تشخیص گفتار و دست خط به کار رفت.
▬    دیپ بلو یا آبی عمیق، یک ابر رایانه بازیکن شطرنج است که توسط IBM طراحی شد و اولین سیستمی بود که یک بازی شطرنج را برنده شد و در مقابل استاد بزرگ شطرنج جهان بازی کرد. این مورد یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها در تاریخچه هوش مصنوعی است.

▀█▄  ۱۹۸۸
▬    دیو هامپتون و کالب چانگ، فوربای را اختراع کردند، که اولین ربات اسباب‌بازی برای کودکان بود.

▀█▄  ۱۹۹۹
▬    شرکت سونی نیز همراه با فوربای، AIBO را معرفی کرد (ربات هوش مصنوعی) که یک سگ رباتیک ۲۰۰۰ دلاری بود که برای یادگیری تعامل با محیط خود، مالکان و سایر AIBO ها ساخته شد. ویژگی‌های آن شامل توانایی درک و پاسخ به بیش از ۱۰۰ فرمان صوتی و ارتباط با صاحب انسانی‌اش بود.
▬    

▀█▄  هوش مصنوعی از ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰
▬    هزاره جدید در راه بود  و پس از اینکه ترس از Y2K از بین رفت، هوش مصنوعی به رشد خود ادامه داد. همان‌طور که انتظار می‌رفت، موجودات هوشمند مصنوعی بیشتری ساخته شدند و محصولات رسانه‌ای خلاقانه‌تری درباره هوش مصنوعی و مقصد آن منتشر شد.

▀█▄  ۲۰۰۰
▬    مشکل Y2K که به عنوان مشکل سال ۲۰۰۰ نیز شناخته می‌شد، مربوط به گروهی از باگ‌های کامپیوتری مرتبط با شکل گیری و ذخیره داده‌های تقویم الکترونیک بود که در ۱/۱/ ۲۰۰۰ آغاز شد. با توجه به اینکه همه برنامه‌ها و نرم‌افزارهای اینترنتی در دهه ۱۹۰۰ ساخته شده بودند، بعضی از سیستم‌ها در انطباق با فرمت سال جدید ۲۰۰۰ به مشکل برخوردند.
▬    قبلا این سیستم‌های خودکار فقط باید دو رقم آخر سال را تغییر می‌دادند اما اکنون هر چهار رقم سال باید تغییر می‌کرد. این مورد چالشی برای فناوری و افرادی که از آن استفاده می‌کردند، بود.
▬    پروفسور سینتیا بریزیل، ربات کیسمت را طراحی کرد که می‌توانست احساسات را با صورت خود تشخیص داده و شبیه‌سازی کند. این ربات شکلی شبیه صورت انسان همراه با چشم، لب، پلک و ابرو داشت.
▬    شرکت هوندا، ASIMO را تولید کرد که یک ربات انسان‌نمای هوشمند مصنوعی بود.

▀█▄  ۲۰۰۱
▬    فیلم علمی تخیلی هوش مصنوعی به کارگردانی استیون اسپیلبرگ به نمایش درآمد. این فیلم جامعه‌ای آینده‌نگر و کابوس‌آباد را نشان می‌دهد و دیوید را در این جامعه دنبال می‌کند که یک کودک انسان‌نمای پیشرفته است که با احساسات شبه انسانی از جمله توانایی دوست داشتن، برنامه‌نویسی شده است.

▀█▄  ۲۰۰۲
▬    i-Robot ربات رومبا را تولید کرد که یک جاروبرقی رباتیک خودگردان است که می‌تواند از موانع سر راهش عبور کند و همه جا را جارو کند.

▀█▄  ۲۰۰۴
▬    اسپریت، فضاپیمای اکتشافی رباتیک ناسا، و آپورچونیتی، سطح مریخ را بدون مداخله انسان، کاوش کردند.
▬    فیلم علمی تخیلی ربات به کارگردانی الکس پرویاز به نمایش درآمد. در این فیلم که سال ۲۰۳۵ را نمایش می‌دهد، ربات‌های انسان‌نما به انسان‌ها خدمت می‌کنند. اما یکی از انسان‌ها بسیار ضد ربات است و یک پایان تراژیک توسط ربات رقم می‌خورد.

▀█▄  ۲۰۰۶
▬    اورن اتزیونی (استاد علوم کامپیوتر)، میشل بانکو و میشل کافرالا (دانشمندان کامپیوتر) عبارت خواندن ماشینی را برای اولین بار به کار بردند که به معنی درک خود به خودی یک متن و بدون نظارت شخصی دیگر بود.

▀█▄  ۲۰۰۷
▬    فی فی لی استاد علوم کامپیوتر و همکاران او، ایمیج نت را گردآوری کردند که یک پایگاه داده از تصاویر زیرنویسی شده است که هدف آن، کمک به تحقیقات نرم‌افزار تشخیص شی است.

▀█▄  ۲۰۰۹
▬    گوگل به صورت پنهانی یک اتومبیل بدون راننده طراحی کرد. این اتومبیل تا ۲۰۱۴ آزمایش رانندگی خودکار نوادا را با موفقیت انجام داد.

▀█▄  هوش مصنوعی در ۲۰۱۰ تا اکنون
▬    دهه کنونی اهمیت به سزایی برای نوآوری در هوش مصنوعی داشته است. از ۲۰۱۰ به بعد، هوش مصنوعی در زندگی روزمره ما حضور یافته است. ما از تلفن‌های هوشمندی استفاده می‌کنیم که دستیار صدا دارن، و کامپیوترهایی را به کار می‌بریم که کارکردهای هوشمندی دارند که خیلی از آنها را بدون توجه به ظرایف آن به راحتی استفاده می‌کنیم. هوش مصنوعی دیگر یک امید واهی نیست.

▀█▄  ۲۰۱۰
▬    ایمیج نت چالش تشخیص بصری مقیاس بزرگ ایمیج نت (ILSVRC) را در رقابت سالانه شناسایی شی هوش مصنوعی، آغاز کرد.
▬    مایکروسافت، کینکت را برای Xbot ۳۶۰ آغاز کرد که اولین ابزار بازی بود که حرکت بدن انسان را با استفاده از یک دوربین سه بعدی و آشکارسازی مادون قرمز دنبال کرد.

▀█▄  ۲۰۱۱
▬    واتسون یک کامپیوتر پاسخ به سوالات با زبان طبیعی است که توسط IBM ساخته شد و دو قهرمان سابق پرمخاطره به نام‌های جنینگز و براد روتر را در بازی ضبط شده در تلویزیون، شکست داد.
▬    شرکت اپل، ربات سیری را تولید کرد که یک دستیار مجازی در سیستم عامل ios اپل است. سیری از واسطه کاربر زبان طبیعی برای استنتاج، مشاهده، پاسخ و توصیه کارهایی به کاربر انسانی خود، استفاده می‌کند. این ربات، فرمان‌های صوتی را اجرا کرده و یک تجربه منحصر به فرد برای هر کاربر ایجاد می‌کند.

▀█▄  ۲۰۱۲
▬    جف دین و اندرو ان جی (محققان گوگل) یک شبکه عصبی بزرگ متشکل از ۱۶۰۰۰ پردازشگر را آموزش دادند تا تصاویر گربه‌ها را (با وجود اینکه هیچ اطلاعات پیش زمینه‌ای نداشت) با نشان دادن ۱۰ میلیون تصویر بینام از ویدئوهای یوتیوب، تشخیص دهند.

▀█▄  ۲۰۱۳
▬    یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه کارنگی ملون، ربات یادگیرنده تصویر بی پایان (NEIL) را منتشر کرد که یک سیستم یادگیری ماشین معنایی است که می‌تواند روابط تصاویر را مقایسه و تحلیل کند.

▀█▄  ۲۰۱۴
▬    مایکروسافت یک ربات به نام کورتانا را منتشر کرد که نسخه مورد نظر آنها از دستیار مجازی مشابه ربات سیری در سیستم‌ عامل ios است.
▬    آمازون یک ربات به نام آمازون الکسا ساخت که یک دستیار خانگی است و در اسپیکرهای هوشمند جای می‌گیرد و مانند یک دستیار شخصی عمل می‌کند.

▀█▄  ۲۰۱۵
▬    ایلان ماسک، استفان هاوکینگ و استیو وزنیاک از جمله ۳۰۰۰ نفری هستند که یک نامه سرگشاده را برای ممنوع کردن توسعه و استفاده از سلاح‌های خودکار (برای اهداف جنگی) امضا کردند.

▀█▄  ۲۰۱۵-۲۰۱۷
▬    آلفاگو از دیپمایند گوگل، یک برنامه کامپیوتری است که بازی بزرگ «گو» را انجام می‌دهد و قهرمانان مختلفی (انسان‌ها) را شکست داده است.

▀█▄  ۲۰۱۶
▬    یک ربات انسان‌نما به نام سوفیا توسط شرکت رباتیک هنسون ساخته شد. او به عنوان اولین شهروند رباتی مشهور است. آنچه سوفیا را از انسان‌نماهای گذشته متمایز می‌کند، شباهت او به انسان واقعی، و توانایی او در دیدن (تشخیص تصاویر)، ایجاد حالات چهره و برقراری ارتباط از طریق هوش مصنوعی است.
▬    گوگل ربات گوگل هوم را منتشر کرد که یک اسپیکر هوشمند است که از هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار شخصی استفاده می‌کند تا به کاربران کمک کند کارهای خود را به خاطر بسپارند، قرار ملاقات خود را انجام دهند و به وسیله صوت، اطلاعاتی را جستجو کنند.

▀█▄  ۲۰۱۷
▬    آزمایشگاه تحقیق هوش مصنوعی فیسبوک دو ایجنت گفتگو (چت بات) را آموزش داد تا با یکدیگر گفتگو کنند و یاد بگیرند چطور مذاکره کنند. در هر حال همان‌طور که چت بات ها گفتگو کردند، از زبان انسانی منحرف شدند (برنامه‌نویسی شده به انگلیسی) و با زبان خودشان شروع به گفتگو کردند. اما هوش مصنوعی را تا درجه‌ای بسیار بالا به نمایش گذاشتند.

▀█▄  ۲۰۱۸
▬    هوش مصنوعی پردازش زبان آلیبانا (گروه فناوری چینی) در آزمون درک مطلب و خواندن استنفورد، هوشی بهتر از انسان دارد. پردازشگر زبان آلیبانا در مجموعه ۱۰۰۰۰۰ پرسش، نمره ۸۲.۴۴ را در برابر نمره ۸۲.۳۰ انسان دریافت کرد. شکستی نزدیک اما به هرحال شکست انسان محسوب می‌شود.
▬    گوگل BERT را طراحی کرد که اولین معرفی زبان دو سویه و غیرنظارت شده است که می‌تواند در کارهای مختلف زبان طبیعی با استفاده از انتقال یادگیری استفاده شود.
▬    سامسونگ ربات بیکس بای را معرفی کرد که یک دستیار مجازی است. کارکردهای بیکس‌بای شامل صوت است که در آن کاربر می‌تواند صحبت کرده و پرسش‌هایی بپرسد و درخواست توصیه و پیشنهاد کند.
▬    همچنین قدرت دید که در آن توانایی دیدن بیکس‌بای، از طریق یک اپ دوربین ساخته می‌شود و می‌تواند چیزی که کاربران می‌بینند را ببیند و خانه که در آن بیکس‌بای از اطلاعات اپلیکیشن استفاده می‌کند تا با کاربر، تعامل کند. این مورد یکی از جذاب‌ترین دستاوردها در تاریخچه هوش مصنوعی است.
مأخذ:blog.u-id.net/history-of-artificial-intelligence
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 18 فروردین 1401 ساعت 11:54

کتاب‌ها-”نظریه‌ها در مطالعات خانواده“- ۳ دی‌ماه ۱۳۸۶

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ ادامه مطلب...فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


لینک دانلود

▬    متن کامل ترجمه پانصد صفحه‌ای کتاب “نظریه‌ها در مطالعات خانواده”، از تامس چیبوکاس، رندال لیته و دیوید وایز، محصول ۲۰۰۵ انتشارات Sage به ضمیمه تقدیم می‌گردد.

▬    این کتاب، همچنان، منبع منحصر به فرد، در زمینه تحلیل‌های نظری پیشرفته در حیطه میان‌رشته‌ای «مطالعات خانواده» است. رشته‌ی مطالعات خانواده، یک رویکرد میان‌رشته‌ای به موضوع خانواده، خصوصاً از دو منظر روانشناختی و جامعه‌شناختی دارد.

▬    متن ترجمه، مکرراً مورد بازبینی قرار گرفت، و کوشش شد تا کاملاً منطبق با متن باشد، هر چند که این بازبینی‌ها هیچ گاه ما را متقاعد نکرد که مرور بیشتر لازم نیست. خصوصاً از آن باب که متن به صورت مجموعه مقالاتی با سبک‌های نگارش ناهمساز تألیف یافته است. برخی آکنده از نقل‌های محاوره‌ای است، بعضی شاعرانه و انقلابی نوشته شده، و شماری نیز در قامت متن سرراست علمی که از یک گزارش علمی انتظار می‌رود، تقدیم شده است. کوشش شده تا سبک نگارش اصلی متن نیز در ترجمه محفوظ بماند.
▬    موضوع ملاحظات اخلاقی، در این نوع ترجمه‌ها، به دلیل تمایز ارزش‌های خانوادگی و جنسی وطن ما، با دیگر ممالک، موضوع مهمی است. خوانندگان در نظر داشته باشند که ضمن آگاهی از این تمایزها به مطالعه‌ی متن بپردازند، و ملاحظات انتقادی و اخلاقی را در قبال مطالب و نقل آنها حفظ کنند.

▀█▄  فهرست اجمالی
مقدمه    ۲۳
نظریه چیست و چرا اهمیت دارد؟    ۱
نظریه‌ی سیر زندگی خانوادگی    ۱۷
نظریه‌ی رشد در طول عمر    ۶۳
نظریه‌ی یادگیری اجتماعی    ۱۲۹
نظریه‌ی مبادله‌ی اجتماعی    ۱۸۱
نظریه‌ی تضاد اجتماعی    ۲۴۳
نظریه‌ی فمینیستی    ۲۸۹
مکتب کنش متقابل نمادین    ۳۳۱
نظریه‌ی سیستم‌های خانواده    ۴۰۵
نظریه‌ی بوم‌شناختی    ۴۴۱
بحث و نتیجه‌گیری    ۵۲۵
ضمایم    ۵۳۳

▀█▄  فهرست تفصیلی
مقدمه    ۲۳
خطاب به دانشجویان    ۲۴
تشکر    ۲۵
متون    ۲۵
نظریه چیست و چرا اهمیت دارد؟    ۱
تفاوت‌های قابل توجه بین زندگی روزمره و تحقیقات خانواده    ۶
مثالی از نظریه‌پردازی و فرایند تحقیق    ۱۰
تعریف خانواده؟    ۱۳
مباحث در خور توجه    ۱۴
برای مطالعه‌ی افزون    ۱۵
پی‌نوشت    ۱۵
نظریه‌ی سیر زندگی خانوادگی    ۱۷
متون    ۲۱
مباحث درخور توجه    ۲۱
برای مطالعه‌ی افزون    ۲۲
تجرد ناخواسته: تحلیلی از سیر زندگی    ۲۳
چکیده    ۲۳
مروری بر متون    ۲۴
چارچوب نظری    ۲۶
روش تحقیق    ۲۹
زمینه و رویه    ۲۹
مشارکت کنندگان    ۳۰
سنجه‌ها    ۳۱
تجزیه و تحلیل    ۳۱
نتایج و بحث    ۳۲
وضعیت تجرد    ۳۲
تجارب نوجوانی در خصوص داشتن دوست‌دختر/دوست‌پسر و رابطه‌ی جنسی    ۳۴
مجرد شدن    ۳۶
موانع روابط جنسی    ۳۸
پیامدهای تجرد    ۴۰
نتیجه‌گیری    ۴۳
منابع    ۴۷
گذارها در سیر زندگی، حمایت نسلی و روابط والدبزرگی نوگی    ۴۹
چکیده    ۴۹
فرایندهای بین‌نسلی و سیر زندگی انسانی    ۵۰
ماهیت زمینه‌مند و خاص روابط والدبزرگی نوگی    ۵۱
روش تحقیق    ۵۲
نمونه    ۵۲
سنجه‌ها    ۵۳
نقش ارشادی والدبزرگ    ۵۳
کیفیت رابطه والدبزرگ نوه    ۵۳
گذارهای زندگی نوه‌ها    ۵۴
متغیرهای کنترل    ۵۴
طرح تحلیلی    ۵۴
نتایج    ۵۵
نتیجه‌گیری    ۵۹
منابع    ۶۱
نظریه‌ی رشد در طول عمر    ۶۳
متون    ۶۵
مباحث در خور توجه    ۶۶
مطالعات افزون    ۶۷
تأثیر زمینه، زمانمندی و استمرار تجارب ریسک در گذر از کودکی به جوانی    ۶۹
چکیده    ۶۹
مقدمه    ۶۹
رشد و زمینه    ۷۱
زمانمندی و استمرار تجارب ریسک    ۷۳
برآورد ریسک اجتماعی اقتصادی    ۷۴
تأثیرات زمینه وسیع‌تر اجتماعی تاریخی    ۷۵
یک الگوی رشدی زمینهای در مورد تأثیرات فزاینده ریسک    ۷۶
روش تحقیق    ۷۸
نمونه    ۷۹
سنجش ریسک اجتماعی اقتصادی    ۷۹
طبقه اجتماعی والدین    ۷۹
شرایط مادی    ۸۰
سازگاری شخصی    ۸۰
موفقیت تحصیلی در سنین ۵ سالگی (BCS۷۰) و ۷ سالگی (NCDS)    ۸۱
موفقیت تحصیلی در سنین ۱۰ (BCS۷۰) و ۱۱ سالگی (NCDS)    ۸۲
موفقیت تحصیلی در سن ۱۶ سالگی (هر دو گروه سنی)    ۸۳
موفقیتهای دوران جوانی    ۸۴
تحلیل آماری: الگو‌سازی تأثیرات ریسک تجمعی    ۸۴
استراتژی الگو‌سازی    ۸۶
نتایج    ۸۷
بحث    ۹۱
منابع    ۹۶
پایداری و گذار در وضعیت تأهل در بین جوانان و میانسالان: تأثیرات درازمدت ازدواج بر بهداشت روانشناختی    ۱۰۱
چکیده    ۱۰۱
زمینه نظری و تجربی    ۱۰۳
پایداری و تغییر در نظریه‌ی سیر زندگی و نظریه‌ی رشد در طول عمر    ۱۰۳
ابعاد چند گانه بهداشت روانشناختی    ۱۰۶
پایداری وضعیت تأهل و بهداشت روانشناختی    ۱۰۷
گذارهای وضعیت تأهل و بهداشت روانشناختی    ۱۰۸
فرضیات و سؤالات تحقیق    ۱۱۰
روش تحقیق    ۱۱۱
دادهها    ۱۱۱
سنجه‌ها    ۱۱۲
نتایج    ۱۱۴
تأثیرات پایداری وضعیت تأهل بر بهداشت روانی    ۱۱۶
تفاوت‌های سنی در اثرات پایداری وضعیت تأهل    ۱۱۸
اثرات تغییر وضعیت تأهل بر بهداشت روانی    ۱۲۰
تفاوت‌های سنی در تأثیرات گذارهای تأهل    ۱۲۲
بحث و نتیجه‌گیری    ۱۲۲
پی‌نوشت    ۱۲۵
منابع    ۱۲۵
نظریه‌ی یادگیری اجتماعی    ۱۲۹
متون    ۱۳۲
مباحثی درخور توجه    ۱۳۳
برای مطالعه‌ی افزون    ۱۳۳
یک الگوی نظریه یادگیری اجتماعی در مورد خشونت زناشویی    ۱۳۵
چکیده    ۱۳۵
مقدمه    ۱۳۵
مروری بر متون    ۱۳۷
انتقال بین نسلی خشونت    ۱۳۷
انتقال بین نسلی بسته به جنس    ۱۳۸
عوامل واسط بین خشونت کودکی و خشونت بزرگسالی    ۱۳۹
تعمیمپذیری خشونت    ۱۴۰
نظریه نقش جنسی    ۱۴۱
خلاصه    ۱۴۲
روش تحقیق    ۱۴۳
سوژه‌ها    ۱۴۳
سنجه‌ها    ۱۴۴
خشونت زناشویی    ۱۴۴
متغیرهای بیرونی    ۱۴۵
متغیرهای درونی    ۱۴۵
فرضیهها    ۱۴۷
متغیرهای بیرونی    ۱۴۷
متغیرهای درونی    ۱۴۷
یافتهها    ۱۴۸
فراوانی و شیوع خشونت زناشویی    ۱۴۸
تحلیل مسیرها    ۱۵۰
ارتکاب خشونت زناشویی    ۱۵۴
بحث    ۱۵۶
منابع    ۱۵۹
ضمیمه    ۱۶۰
مقیاس‌ها    ۱۶۰
انتقال میان نسلی والدگری سازنده    ۱۶۳
چکیده    ۱۶۳
تنگنای مطالعات پیشین    ۱۶۵
الگوی نظری    ۱۶۷
روش تحقیق    ۱۶۷
نمونه    ۱۶۷
سنجه‌ها    ۱۶۸
متغیرهای کنترل    ۱۶۸
متغیر مستقل    ۱۶۹
متغیرهای دخیل    ۱۶۹
متغیر وابسته    ۱۷۰
تحلیل    ۱۷۰
نتایج    ۱۷۱
بحث و نتیجهگیری    ۱۷۴
پی‌نوشت    ۱۷۷
منابع    ۱۷۷
نظریه‌ی مبادله‌ی اجتماعی    ۱۸۱
متون    ۱۸۴
مباحث در خور توجه    ۱۸۵
برای مطالعه‌ی افزون    ۱۸۵
هزینه‌ها و فایده‌های داشتن فرزند: تأثیرات پدر و مادر شدن بر زندگی جوانان    ۱۸۷
چکیده    ۱۸۷
پژوهش‌های پیشین: سه چالش    ۱۸۹
تأثیرات پدر و مادر شدن بر زندگی جوانان: هزینه‌ها و فایده‌ها    ۱۸۹
منابع اجتماعی    ۱۹۰
منابع روانی    ۱۹۰
فشارهای روزمره    ۱۹۱
بهداشت روانی    ۱۹۱
مسائل روش‌شناختی: داده‌های طولی و گروه‌های مقایسه‌ای    ۱۹۲
تفاوت‌های جنسیتی و وضعیت تأهل    ۱۹۳
جنسیت    ۱۹۳
ازدواج کرده‌ها در برابر ازدواج نکرده‌ها    ۱۹۳
سؤالات و فرضیات تحقیق    ۱۹۴
روش تحقیق    ۱۹۵
دادهها    ۱۹۵
سنجه‌ها    ۱۹۵
متغیرهای وابسته    ۱۹۵
انسجام اجتماعی    ۱۹۶
عزت نفس    ۱۹۶
متغیرهای مستقل    ۲۰۷
متغیرهای کنترل    ۲۰۷
نتایج    ۲۰۸
والدین جدید در برابر آنهایی که بی‌فرزند مانده‌اند    ۲۰۸
تفاوت‌های ناشی از جنسیت و وضعیت تأهل در هزینه‌ها و فایده‌ها داشتن فرزند    ۲۰۹
خلاصه    ۲۱۱
بحث    ۲۱۲
پی‌نوشت    ۲۱۵
منابع    ۲۱۵
برابری و مبادله اجتماعی در قرار ملاقات زوج‌ها: معاشرت‌های توأم با رضایت، تعهد و پایداری    ۲۱۹
چکیده    ۲۱۹
پیشینه‌ی نظری    ۲۲۰
نمونه‌هایی از پژوهش در خصوص برابری    ۲۲۱
نظری اجمالی بر پژوهش در باب الگوی سرمایه‌گذاری    ۲۲۳
اهداف این تحقیق    ۲۲۳
روش تحقیق    ۲۲۴
مروری بر داده‌ها    ۲۲۴
سنجه‌ها    ۲۲۵
سطح مقایسه‌ای سایر آلترناتیو‌ها    ۲۲۷
نتایج    ۲۲۸
تحلیل‌های مقدماتی    ۲۲۸
برابری و مبادله اجتماعی به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌های تغییر رضایت و تعهد    ۲۳۱
رضایت و تعهد به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ی تغییر در برابری و مبادله اجتماعی    ۲۳۲
پیش‌بینی پایداری رابطه    ۲۳۲
بحث    ۲۳۴
برابری به عنوان پیش‌بینی‌کننده تعهد و رضایت از رابطه    ۲۳۴
اهمیت برابری در مورد سایر متغیرهای مبادله اجتماعی    ۲۳۵
برابری و مبادله اجتماعی به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ی تغییر رضایت و تعهد    ۲۳۶
رضایت و تعهد به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ی تغییر در برابری و مبادله اجتماعی    ۲۳۷
برابری و مبادله اجتماعی به عنوان پیش‌بینی‌کننده پایداری رابطه در مقابل فروپاشی    ۲۳۸
محدودیت‌های این تحقیق    ۲۳۸
فرجام    ۲۳۹
پی‌نوشت    ۲۴۰
منابع    ۲۴۰
نظریه‌ی تضاد اجتماعی    ۲۴۳
متون    ۲۴۶
مباحث در خور توجه    ۲۴۷
برای مطالعات افزون    ۲۴۷
چشم‌انداز نظریه‌ی تضاد به خشونت‌های خانوادگی    ۲۴۹
چکیده    ۲۴۹
مقدمه    ۲۴۹
مبنای نظری    ۲۵۰
اجتماعی‌سازی و چرخه‌ی خشونت    ۲۵۲
رویکرد تضاد به خشونت خانوادگی    ۲۵۴
فرجام    ۲۵۹
منابع    ۲۵۹
پایگاه و درآمد به مثابه‌ی منابع جنسیتی: مورد قدرت زناشویی    ۲۶۳
چکیده    ۲۶۳
آنچه از تحقیقات گذشته داریم    ۲۶۴
چهارچوب تحلیلی    ۲۶۵
طرح تحقیق    ۲۶۷
جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات    ۲۶۷
مختصات نمونه    ۲۶۹
تقسیم کارهای خانه    ۲۷۰
بار مسؤولیت بر دوش کیست؟    ۲۷۰
کارِ مهم    ۲۷۱
تلقی‌ها از برابری    ۲۷۳
مدیریت مالی و تصمیم‌سازی    ۲۷۴
کنترل مالی: پرداخت صورت حساب‌ها در مقابل خورده خرجی‌ها    ۲۷۴
ارتباطی جنسیتی بین پول و قدرت    ۲۷۶
تصمیم‌سازی    ۲۷۸
مدیریت تنش‌های ایجاد شده در اثر تفاوت‌های درآمدی و موقعیتی    ۲۸۱
رضایت از زناشویی    ۲۸۱
مخفی کردن و دوری جستن از اختلافات درآمدی و پایگاهی    ۲۸۲
باز تعریف نقش نان‌آوری    ۲۸۳
بحث و نتیجه    ۲۸۴
پی‌نوشت    ۲۸۶
منابع    ۲۸۷
نظریه‌ی فمینیستی    ۲۸۹
متون    ۲۹۲
مباحث درخور توجه    ۲۹۲
برای مطالعه‌ی افزون    ۲۹۲
نگاه فمینیستی به خانواده‌های دستخوش تغییر؛ آرزو، برابری، و اکنون    ۲۹۳
چکیده    ۲۹۳
تعریف فمینیسم    ۲۹۴
من در کجای فمینیسم هستم    ۲۹۶
عشق به همان اندازه‌ی قرن نوزدهم    ۲۹۸
تجربه‌های فمینیستی در قرن بیستم برای تغییرات رادیکال    ۳۰۰
نگاهی فمینیستی به حال و آینده    ۳۰۴
سیری در دنیا    ۳۰۴
سفری به دنیای پسرم    ۳۰۶
سفر به عوالم دیگر    ۳۰۸
منابع    ۳۱۰
آیا نگرش‌های مربوط به نقش جنسیتی مهم‌اند؟ تشکیل و فروپاشی خانواده در میان زنان و مردان مساواتطلب و سنتی    ۳۱۳
چکیده    ۳۱۳
درک فرآیندهای خانواده و نقش‌های جنسیتی    ۳۱۵
داده‌ها و متغیرها    ۳۱۸
تغییرات در وضعیت رابطه    ۳۱۹
قصد باروری    ۳۱۹
پیامد باروری    ۳۱۹
نگرش‌های مربوط به نقش جنسیتی    ۳۲۰
متغیرهای کنترل    ۳۲۱
یافته‌ها    ۳۲۱
بحث    ۳۲۴
پی‌نوشت    ۳۲۷
منابع    ۳۲۷
مکتب کنش متقابل نمادین    ۳۳۱
متون    ۳۳۴
مباحث درخور توجه    ۳۳۴
برای مطالعه‌ی افزون    ۳۳۵
سرچشمه‌های نمادین تعارض در طلاق    ۳۳۷
چکیده    ۳۳۷
تحقیق    ۳۴۰
مفهوم ازدواج    ۳۴۲
انهدام تقدس    ۳۴۶
ازدواجی که هرگز نبود    ۳۴۸
دیگری به مثابه‌ی دیوانه    ۳۵۲
دروغ بزرگ    ۳۵۶
فرجام    ۳۶۲
منابع    ۳۶۴
“مردم فکر می‌کنند ما به هیچ دردی نمی‌خوریم”: ساخت اجتماعی زن مستمری‌بگیر    ۳۶۷
چکیده    ۳۶۷
چهارچوب مفهومی    ۳۷۰
رویکردهایی در باب نابرابری اجتماعی، فقر و استفاده از سیستم رفاه    ۳۷۰
سؤالات پژوهش    ۳۷۳
روش‌های انجام تحقیق    ۳۷۴
نتایج    ۳۷۶
میزان آگاهی از نگرش‌های اجتماعی در خصوص مستمری‌بگیران اجتماعی    ۳۷۶
چرا آنان و سایر زنان به مستمری‌بگیری از نظام رفاه اجتماعی متکی هستند؟    ۳۸۰
بحث    ۳۹۵
پی‌نوشت    ۴۰۰
منابع    ۴۰۰
نظریه‌ی سیستم‌های خانواده    ۴۰۵
متون    ۴۰۸
مباحث درخور توجه    ۴۰۹
برای مطالعه‌ی افزون    ۴۰۹
روابط بین شاکله‌ی شخصیت و خصیصه‌های خانوادگی در میان جوانان    ۴۱۱
چکیده    ۴۱۱
روش تحقیق    ۴۱۴
شرکت‌کنندگان    ۴۱۴
سنجه‌ها    ۴۱۵
پرسشنامه‌ی فرایند هویت شخصی (EIPQ)    ۴۱۵
مقیاس‌های سنجش انسجام و سازگاری خانوادگی (FACES II)    ۴۱۶
نتایج    ۴۱۷
تحلیل داده‌ها    ۴۱۷
بحث    ۴۱۹
نتایج جنبی    ۴۲۲
منابع    ۴۲۲
خانواده درمانی ساختاری    ۴۲۵
چکیده    ۴۲۵
مقدمه    ۴۲۵
الگوی تغییر    ۴۲۷
مزایای اساسی خانواده درمانی ساختاری    ۴۲۷
تشخیص درمانی    ۴۳۱
چالش‌های خانواده درمانی ساختاری    ۴۳۲
مثالی از خانواده درمانی ساختاری    ۴۳۴
کاربرد این تحقیق    ۴۳۶
منابع    ۴۳۹
نظریه‌ی بوم‌شناختی    ۴۴۱
متون    ۴۴۴
مباحث درخور توجه    ۴۴۴
برای مطالعه‌ی افزون    ۴۴۵
ایجاد توازن بین اشتغال و نقش پدری: تأملی با رویکرد سیستم‌ها    ۴۴۷
چکیده    ۴۴۷
روش و نتایج تحقیق (پژوهش شماره‌ی ۱ و ۲)    ۴۵۰
روش تحقیق (پژوهش شماره‌ی ۳)    ۴۵۲
نتایج تحقیق (پژوهش شماره‌ی ۳)    ۴۵۴
بحث    ۴۵۶
نتایج جنبی    ۴۵۸
فرد    ۴۵۹
خانواده    ۴۵۹
محل کار    ۴۶۰
فرجام    ۴۶۱
پی‌نوشت    ۴۶۲
منابع    ۴۶۲
بوم‌شناسی اجتماعی ازدواج و دیگر پیوندهای خصوصی    ۴۶۵
چکیده    ۴۶۵
ازدواج به مثابه یک اکوسیستم رفتاری    ۴۶۹
اتخاذ دیدگاهی باز نسبت به ازدواج: توصیف الگوهای کلی رفتار    ۴۷۱
به دست آوردن داده‌های روزانه    ۴۷۲
خلاصه‌سازی داده‌های مربوط به خاطره‌نگاری    ۴۷۳
ترسیم سبک زندگی زناشویی    ۴۷۵
کاربردهای دیگر داده‌های خاطره‌نگاری در بررسی زوجیت    ۴۷۶
نقاط قوت داده‌های خاطره‌نگاری نسبت به دیگر تکنیک‌ها    ۴۷۷
استفاده از یک زاویه دید نزدیک: توصیف رفتار خرد زناشویی    ۴۷۹
بنیاد روان‌شناختی ازدواج    ۴۸۰
سازگاری زناشویی به مثابه فرایند انطباق    ۴۸۱
یک الگویی کلی از سازگاری زناشویی    ۴۸۳
همسران به مثابه معماران ازدواج    ۴۸۸
تأثیر، شناخت و تغییرات در عقاید و نگرش‌های همسران نسبت به یکدیگر    ۴۹۲
موفقیت و پایداری زناشویی    ۴۹۵
زمینه کلان محیطی ازدواج    ۴۹۶
فرجام    ۴۹۸
پی‌نوشت    ۵۰۰
منابع    ۵۰۰
رقصاندن دایناسورها همیاری‌های اجتماعی و کاربست‌های نظریه بوم‌شناختی    ۵۰۵
چکیده    ۵۰۵
چرا همیاری؟    ۵۰۶
تعاریف    ۵۰۷
چرا یک رهیافت بومشناختی؟    ۵۰۷
نظریه بوم شناختی انسانی    ۵۰۸
کاربست اجتماعی    ۵۱۰
همیاری اجتماعی در عمل    ۵۱۱
رویهها    ۵۱۲
یافتهها    ۵۱۲
عناصر مشترک همیاریها    ۵۱۶
مؤلفههای تمایزبخش    ۵۱۷
سرمایهگذاری مستقل    ۵۱۷
رسانهها    ۵۱۸
تعریف مسأله اجتماع    ۵۱۸
کاربست اجتماعی یافتههای پژوهش    ۵۱۹
آموزش همیاری    ۵۱۹
کمک‌های فنی    ۵۱۹
دلالتهای ضمنی این تحقیق برای اقتصاد بومی و بوم‌شناسی انسانی    ۵۲۰
آموختن برخی گامهای جدید    ۵۲۰
خروج از صحنه رقص    ۵۲۰
پارامترهایتان را انتخاب کنید    ۵۲۰
رقص تعاونی: به عمل آوردن نظریه    ۵۲۱
پینوشت    ۵۲۲
منابع    ۵۲۲
بحث و نتیجه‌گیری    ۵۲۵
مروری بر سیر نظریه‌ی خانواده    ۵۲۵
گمانهایی در مورد جهت گیری‌های آینده    ۵۲۷
ضمایم    ۵۳۳
واژه‌شناسی مطالعات خانواده (فارسی انگلیسی)    ۵۳۴
واژه‌شناسی مطالعات خانواده (انگلیسی فارسی)    ۵۴۴

 

 

آخرین بروز رسانی در جمعه, 02 اردیبهشت 1401 ساعت 04:57

جمع‌بندی‌دسـ☷ـتنامه‌نظریه‌های‌جامعه‌شناسی... چرخش مدرن... سبک متمایز علوم اجتماعی قاره‌ای... مونتسکیو

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ادامه مطلب... فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬    در استمرار خط نظری که به دنبال حفظ و دفاع از سوژه خودبنیاد، به عنوان نقطه محوری فکر مدرن بود، شارل-لوئی دو اسکوندا بارون دو مونتسکیو، در کنار جان لاک بریتانیایی، طراح عمده نظری چیزی است که به آن «تفکیک قوا» می‌گوییم.

▬    از این قرار، برای سوژه خودبنیاد، این امکان تعبیه شده است که برای دفاع از خود، از قوای حکومت در مقابل یکدیگر استفاده کند. در واقع، هر مقام حکومتی برای پیشبرد اراده خود باید دنبال صورت معقولی باشد که بتوان لااقل دو قوه دیگر را بر مبنای آن متقاعد کرد.

▬    از این گذشته، به رغم جان لاک که طرح چهار قوه را ریخته بود، و عملاً قوه فدراتیو را ناظر بر سایر قوا قرار داده بود، در طرح مونتسکیو، سه قوه ملحوظ هست که در عرض هم هستند و این، موقعیت امر سیاسی را تضعیف می‌کند.
▬    به لحاظ روشی، مونتسکیو بر خلاف هابز و موافق با دکارت، در نظر داشت تا بر اساس ماهیت امور، به اصول و روح قوانین دست یابد که روابط ضروری قوانین را با رسوم، آب و هوا، دین، بازرگانی و غیره را بیان می‌دارد.
▬    از دیدگاه او، روح قوانین ملت‌ها، متأثر از دو دسته عوامل است:
▬    ۱. عوامل مادی که مهم‌ترین آنها اقلیم است و بر روی روانشناسی افراد تأثیر می‌گذارد.
▬    ۲. عوامل معنوی و اخلاقی مانند دین، فرهنگ، اداب و رسوم و... که موجب می‌شوند اخلاقیات و قوانین خاصی بین مردم یک کشور پا بگیرند.
▬    بر زعم مونتسکیو، مهمترین نهاد جامعه، حکومت است، و روح قوانین از شکل حکومت سرچشمه می‌گیرد. رده‌بندی انواع نظام‌های حکومتی، مبنای اساسی او برای توضیح سایر نهادهای اجتماعی است. مونتسکیو معتقد است که انواع رسوم، دین، خانواده، ازدواج و جرم و تنبیه را می‌توان بر حسب اقسام سه گانه از نظام حکومتی توضیح داد.
▬    مونتسکیو، «تیپ‌شناسی» خود از انواع حکومت را بدین ترتیب ارائه می‌دهد که هر حکومت یک طبع دارد و یک اصل؛ اصل، همان عاملی است که آن را به پیش می‌راند، یا بهتر بگوییم آن احساسات بشری است که موجب پیشرفت می‌شود. و طبع، آرایش نیروهای حکومت است؛ بر اساس طبع و اصل، سه نوع حکومت را می‌توان متمایز کرد:
▬    ۱. جمهوری/republic؛ که اصل آن بر «فضیلت مدنی» مبتنی است و طبع آن، مشارکت گروه بسیاری از مردم، و تنها در مقیاس کوچک یونان باستان، و دولت-شهرهای رومی، و دولت‌شهرهای ایتالیا قابل تحقق بوده است.
▬    ۲. شهریاری/monarchy؛ که اصل آن «شأن‌جویی» است و طبع آن حاکمیت شهریار از مجرای قوانین خاص است، که اشاره به سامان سیاسی و جغرافیایی بزرگ‌تری داشت که در سراسر اروپا، پس از استیلای ژرمن‌ها و شکست امپراتوری روم برآمد.
▬    ۳. استبداد/despotism: که اصل آن بر «ترس» و طبع آن حکومت یک خودکامه است، که برای اشاره به امپراتوری‌های ترک و پارسی در خاور نزدیک و میانه به کار می‌رفت.

░▒▓ جمهوری
▬    بر اساس نظر او، «جمهوری»، در شهرهای کوچک، که در آن‌ها یک‌دستی، همبستگی درونی، نوعی مسؤولیت اشتراکی در مورد منافع عمومی، برابری، خویشاوندی، رابطه‌ی شهروندی، و سیالیت اداری جریان دارد. در جوامع میزبان جمهوری، تقسیمات طبقاتی، مالکیت خصوصی و اولویت منافع فردی، صرفه‌جویی، و میانه‌روی در پایین‌ترین حد ممکن است. «فضیلت» سیاسی به عنوان همبستگی درونی در درون جامعه، با قرار دادن محدودیت‌هایی بر منافع شخصی و فعالیت اقتصادی تعریف می‌شود. مونتسکیو اظهار می‌کند که تجارت در چنین جامعه‌ای رونق نمی‌گیرد. خلاصه آنکه، تقسیم کار در میان اعضای اجتماع سیاسی کمرنگ است.

░▒▓ شهریاری
▬    شاخص «شهریاری»، توسعه اقتصادی بیشتر، تمایز ساختاری، تقسیم کار، و تفکیک قدرت است. حوزه‌های خصوصی و عمومی، پیچیده‌تر و خردتر می‌شوند؛ کشاورزی، تجارت، مشاغل و نظایر آن‌ها، ظهور و بروز قابل توجهی پیدا می‌کنند. سیستم‌های حقوقی پیشرفته‌تر می‌شوند، و محدودیت‌های قانونی برای قدرت شهریار فزونی می‌یابند. مونتسکیو چنین جامعه‌ای را به حیات ارگانیک تشبیه می‌کند که واجد اعضا و وظایف‌الاعضای مختلفی است که هر کدام، با کارکرد خاص خود، کل جامعه را حفظ می‌کنند؛ زیرا، این، جامعه‌ای طبقاتی با تضاد منافع است و تفکیک قدرت میان کارکردهای متنوع آن، اقتدار شهریار را محدود می‌کند. غایت اجتماعی، فراهم آوردن اتفاق آراء نیست تا بتواند فضیلت سیاسی را شکل دهد، بلکه غایت اجتماعی، از طریق حفظ همبستگی اجتماعی، با تنظیم و تنسیق موازنه‌ی رقابت اقتصادی و سیاسی در جامعه حاصل می‌شود. نیروی محرک این نوع از جامعه، فضیلت نیست، بلکه جست و جوی منزلت، شأن و ثروت است. هماهنگی عمومی، آزادی سیاسی، و منافع جمعی از طریق رقابت تمایز اجتماعی و منافع شخصی به دست می‌آید.

░▒▓ استبداد
▬    نهایتاً، «استبداد»، با بی رونقی کامل تقسیم کار، منزلت و قدرت اجتماعی داخلی تعریف می‌شود. جامعه استبدادی جامعه‌ای است که در آن، نه «فضیلت» و نه «شأن» و «منزلت»، هیچ یک از اصول زندگی اجتماعی نیست، و قدرت، کاملاً مبتنی بر حاکم ظالم و جائر و خودکامه است.
مآخذ:...
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 19 خرداد 1401 ساعت 23:21

▀▄█▌ تصویرنوشت: سقف تنوع در قاعده «آفتابه لگن هفت دست... شام و نهار هیچی»...

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ ادامه مطلب...فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬     یک جامعه تمام و کمال، با افراط و تفریط نخبگان، سیاستمداران و توده مردم، می‌تواند به تل و ویرانه‌ای بدل شود؛ وقتی قاعده «آفتابه لگن هفت دست... شام و نهار هیچی» گریبان جامعه را می‌گیرد...

░▒▓
Martin Smith, “The Rise of ISIS”, 2014.

▬     تنوع و اختلاف عقاید، اصولاً مفید است، چرا که موجب تشریک مساعی و تنوع در تقسیم کار، و توان بیشتر جامعه در رویارویی با مسائل می‌شود...
ولی قاعده مهم این است که دامنه تنوع و اختلافات، هیچ‌گاه نباید از آستانه توان ایجاد وحدت در جامعه در مواقع ضرورت رویارویی متحد با مسائل بالاتر رود...
▬     این، یک قاعده است؛ این که دامنه تنوع، باید در حیطه «توان ایجاد اتحاد» محدود شود و از آن فراتر نرود...
▬     سیاستمداران باید دامنه نقار و اختلاف را در حدی محدود کنند که نهایتاً بتوان در مواقع لزوم آن را جمع و متحد کرد...
در غیر این صورت بر سر جامعه، آن می‌آید که نباید...


░▒▓ کلیدواژگان: فیلوجامعه‌شناسی، فیلوویدئو، تنوع، تراکم پویا، داعش

░▒▓ لینک نمایش/دانلود تصویرنوشت:
http://video.philosociology.com/2022/05/21/%e2%96%80%e2%96%84%e2%96%88%e2%96%8c-%d8%aa%d8%b5%d9%88%db%8c%d8%b1%d9%86%d9%88%d8%b4%d8%aa-%d8%b3%d9%82%d9%81-%d8%aa%d9%86%d9%88%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%a7%d8%b9%d8%af%d9%87-%d8%a2%d9%81/
مأخذ:فیلوویدئو
هو العلیم

 

آخرین بروز رسانی در شنبه, 31 اردیبهشت 1401 ساعت 18:10

ریز نتایج آزمون پایان دوره بررسی‌ونقدمکاتب‌ونظریه‌های‌جامعه‌شناسی کارشناسی ارشد | نیم‌سال ۱-۰۲-۱۴۰۱

فرستادن به ایمیل چاپ

|ادامه مطلب...


دانشجویان گرامی

سلام و احترام؛

• تصحیح اوراق، به شیوه جستجوی کلیدواژه‌ها انجام ننننشد، و برای برداشت‌ها و تفاسیر معتبر یا نزدیک به اعتبار، نمره متناسب تعلق گرفت.
• هر پاسخ‌نامه، بدقت و با صرف وقت مناسب، بررسی شد.
• نگارش پس و پیش سؤالات، لطمه‌ای به تخصیص نمرات وارد نیاورده است.
• جمع‌بندی نمرات، مکرراً مورد وارسی قرار گرفت.
• پاسخ‌نامه افراد حایز نمره آستانه ”دوازده“، مجدداً بررسی، و در مورد دقت نمره، اطمینان حاصل شد.
• کلیه گزارش‌ها و دست‌نوشته‌ها، با وسواس، طبقه‌بندی و بررسی گردید، و بیشترین نمرۀ ممکن برای آن‌ها در نظر گرفته شد. بویژه از بصیرت‌ها و دانش مندرج در بخش اظهارنظرهای پایانی گزارش‌ها سپاسگزارم.
• توجه شما را به ریز نمرات جلب می‌کنم.
• در پایان، امیدوارم که مجموعه آموزشی تدارک دیده شده این درس، انگیزه‌ها، اطلاعات و نیروی لازم برای ادامه بررسی‌های شما در این قلمرو مهم را فراهم آورده باشد.
• تغییر برنامه درس را از طریق همین وب‌گاه پی‌گیری فرمایید.
• در پناه ولیعصر(عج) پاینده باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ





شماره دانشجویی:                                     ░    ۳۱۰۷۰۱۰۰۵
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    17.00
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    1.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    2
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    20



شماره دانشجویی:                                     ░    ۳۱۰۷۰۱۰۱۵
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    16.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    2.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░    3
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    2
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    20



شماره دانشجویی:                                     ░    ۱۵۳۷۰۱۰۰۸
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    17.00
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    2
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    19.5



شماره دانشجویی:                                     ░    ۳۱۰۷۰۰۰۰۴
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    16.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    1
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    18



شماره دانشجویی:                                     ░    310701013
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    11.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    1.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░    3
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    1
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    17



شماره دانشجویی:                                     ░    310700015
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    15.25
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0.5
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    1
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    16.75



شماره دانشجویی:                                     ░    ۱۵۳۷۰۱۰۲۳
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    12.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░    3
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    0.5
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    16



شماره دانشجویی:                                     ░    ۳۱۰۷۰۱۰۱۲
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    12.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░    2
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    0.25
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    14.75



شماره دانشجویی:                                     ░    310701014
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    12.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    0.25
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    12.75



شماره دانشجویی:                                     ░    ۳۱۰۷۰۱۰۱۱
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    8.25
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    1
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    9.25



شماره دانشجویی:                                     ░    ۱۵۳۷۰۱۰۳۳
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    7.75
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    1
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░    -1
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    1
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    8.75



شماره دانشجویی:                                     ░    310101007
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░    1.50
گزارش‌های تحقیق:                                  ░    0
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░    0.25
▒▓ نمره نهایی:                                  ░    1.75

آخرین بروز رسانی در جمعه, 28 بهمن 1401 ساعت 23:39

صفحه 2 از 850

a_a_